منظورشناسی و تحلیل کارگفتار در گفتگوهای داستان بیژن و منیژه

گفتگو یکی از عناصر مهم در روایت است. به‌طورکلی آفرینش روایت پس از آفرینش گفتگو (dialogue)، پدیدار و بهترین تفسیرها با این عنصر روایی ایجاد می‌شود. این عنصر در تحلیل ادبیات بسیار اهمیت دارد؛ به همین سبب در دیدگاه‌ها و نظریه‌های جدید زبان‌شناسی به‌ویژه معنی‌شناسی، به آن توجه شده است. نظریۀ منظورشناسی یکی از شاخه‌های مهم در حوزۀ معنی‌شناسی است که با کارگفتارهای متنی به گفتمان روایت سامان می‌بخشد. با استفاده از کارگفتارها‌ می‌توان به معانی ثانویة متن دست یافت. شاهنامۀ فردوسی یکی از برجسته‌ترین آثار روایی ادب فارسی است که به سبب جنبۀ نمایشی یا دراماتیک داستان‌هایش، به عنصر گفتگو توجه ویژه‌ای دارد. در این مقاله باتوجه‌به این رویکرد نقد ادبی، ابتدا مبانی نظری وابسته به گفتگو و ارتباط آن با نظریۀ منظورشناسی بررسی می‌شود و سپس با واکاوی و ارائۀ دسته‌بندی ساختارهای کارگفتار، گفتگوهای متن داستان بیژن و منیژه تحلیل می‌شود.